Operacja „Zima” uratowała Łotwę od sowieckiej okupacji.

Złożenie kwiatów pod pomnikiem upamiętniającym polskich żołnierzy poległych w walkach o Dyneburg. Fot. NAC

99 lat temu wojska polskiego Frontu Litewsko-Białoruskiego gen. Edwarda Śmigłego-Rydza pokonały 15-tą Armię Bolszewicką i wkroczyły na teren Łotwy. Mimo, że od 18 listopada Łotwa była niezależną republiką kraj był podzielony. W części kraju zajętej przez bolszewików została stworzona Socjalistyczna Republika Sowiecka.

Zachodnia część kraju opanowana była przez Niemców. Naczelnik państwa polskiego Józef Piłsudski obawiając się wzrostu znaczenia Niemców postanowił rozpocząć rokowania z Łotyszami. Polacy proponowali nie tylko sojusz ale i pomoc wojskową jeśli Łotwa zerwie sojusz z Niemcami.

30 grudnia 1919 r. władze Rzeczpospolitej Polskiej i Łotwy podpisały porozumienie o współpracy wojskowej.

Był silny mróz, -25 stopni C. 3 stycznia 1920 roku 3 Dywizja Piechoty i część 1, sforsowały zamarzniętą Dźwinę i mimo ciężkich walk szybko zdobyły miasto, choć stracono część dział pod, którymi załamał się lód. Załoga Dyneburga (wśród niej również strzelcy łotewscy) wycofała się w stronę pozycji łotewskich, gdzie się poddała. Następnie połączone wojska ruszyły dalej, pod koniec stycznia osiągając linię Dryssa – Jezioro Oświejskie – Świniucha. Polskie dywizje wycofały się za Dźwinę, a na ich miejsce weszły oddziały łotewskie.

Po stronie sowieckiej w walkach brała udział także brygada łotewskich bolszewików. 15 Armią dowodził jeden z najlepszych bolszewickich dowódców, były carski oficer Awgust Kork.

Do 25 stycznia wojska polskie i łotewskie wyparły sowietów z całej Łatgalii. Dwa dni później Naczelnik Piłsudski w Dyneburgu udekorował orderem Virtuti Militari gen. Śmigłego-Rydza, po czym odbyła się wspólna uroczystość z przedstawicielami armii łotewskiej i jej naczelnym wodzem gen. Ballodem.

W skład wojsk polsko-litewskich wchodziła : grupa Operacyjna generała Śmigłego-Rydza (1 i 3 Dywizja Piechoty Legionów) czyli około 30 tysięcy żołnierzy polskich, 3 Dywizja Piechoty – około 10 tysięcy żołnierzy łotewskich oraz 2 Kompania Czołgów z 1 Pułku Czołgów – około 25 czołgów.

Polskie czołgi FT-17 z 1 Pułku Czołgów pod Dyneburgiem  

Odbicie miasta przez wojska polsko-łotewskie pozwoliło nie tylko nawiązać bezpośrednie kontakty między II RP a Łotwą ale i skrócić front polsko-bolszewicki nad Dźwiną. Wygrana bitwa podwyższyła także morale żołnierzy polskich, znudzonych stagnacją na froncie.

Nieznane rozmowy Józefa Piłsudskiego

 

Sporo pisze się o Józefie Piłsudskim, ale rzadko oddaje się głos jemu samemu. W tej książce jest inaczej.
Tu Marszałek przemawia do nas wprost. Rozmów z nim spisano podczas jego życia nie za wiele, jeszcze rzadziej były publikowane w formie książkowej, trwałej – toteż nie są zbyt znane. A szkoda, gdyż Komendant bardzo dużo opowiadał w nich o sobie; o swoim życiu prywatnym, ale i swoich poglądach na Rzeczpospolitą oraz Europę.

Zobacz fragmenty Zamów książkę